Öfkenin nesilden nesile aktarılmasının 3 kaynağı

…

Öfkenin nesilden nesile aktarılmasının 3 kaynağı… Kontrolsüz ve aşırı öfke hem aile içinde yeniden üretilebilir hem de bir sonraki nesile aktarılabilir. Bu kendini yeniden üretmenin ve aktarılmanın üç kaynağı var. Birincisi genetik aktarım. İkincisi sosyal öğrenme. Üçüncüsü ise öfkeye maruz kalan kişilerin zihinlerindeki sekel/rahatsızlığın etkisi. Bu üç faktör bir araya gelip dinamik bir şekilde etkileşerek öfkeyi hem aile içinde kısırdöngü şekilde yeniden üretip hem de bir sonraki kuşağa aktarımına yol açabilir. Bu 3 faktörü açıklar isek:

1. Öfkenin genetik aktarım: İnsanlar öfke düzeyleri açısından spektrumal dağılırlar. Bir uçta oldukça sakin kişiler, yanında sakinler, ortalama öfkesi olan kişiler, diğer yanda öfkeli kişiler, diğer uçta ise oldukça öfkeli kişiler vardır. Bu dağılımdaki öfke düzeyleri mizaç özelliklerinden gelir ki, bu büyük oranda genetiktir. Bu sebeple öfkeli bir anne/baba varsa, büyük ihtimalle öfkeli çocuklar da olacaktır.

2. Öfkeyi gözlemleyerek öğrenme: Psikiyatri/psikolojinin bildiği bir diğer gerçeklikte, davranışların görme yoluyla kopyalanarak öğrenilebileceğidir. Albert Bandura’nın meşhur hacıyatmaz deneyinde, bir erişkinin hacıyatmaza vurduğunu gören çocuklar, görmeyenlere göre hacıyatmaza daha fazla vurmuşlardır. Yaşadığı evde anne/babada öfke davranışları varsa, çocuklar öfkenin ifadesine şahit olmuşlarsa, aynı öfke davranışlarını görerek yapma olasılıkları artar.

3. Öfkeye maruz kalmanın zihinde oluşturduğu tahribatın öfke üretmesi: Öfkenin kendini tekrar ettirmesinin üçüncü yolu, öfkeye maruz kalmış bir çocuğun örneğin Disosiyatif Kimlik Bozukluğu gibi bir hastalık çıkarması ve öfkeli alter üzerinden öfkeyi devam ettirmesi şeklindedir. Burada sadece bir sosyal öğrenme değil, öfkeye maruz kalmış çocuğun zihin işleyişinde kalıcı bir hasar/değişim olmuştur. Çocuk artık bu rahatsızlığın etkisi ile kendisinin de kontrol edemeyeceği şekilde öfke gösterir hale gelmiştir.

Prof. Dr. Medaim Yanık çok yakında öfke kontrolü üzerine eğitim gerçekleştiriyor olacak. İlgilenenler bu konuda, Star gazetesindeki köşe yazılarını ve kliniğimizin web sayfası ve sosyal medya hesaplarını takip edebilir…