Mutlu Evlilik için Eşler Hangi Konularda Uyumlu Olmalı?

Mutlu Evlilik için Eşler Hangi Konularda Uyumlu Olmalı?… Harvard Üniversitesi tarafından yapılan ve 75 yıldır devam eden mutluluk ile ilgili meşhur çalışmanın ana bulgusu şöyle: “Mutluluğu yakınlarımız, özellikle de eşimiz ile derin, güçlü, nitelikli ve tatmin edici ilişkiler içinde olmak sağlıyor”. Ayrıca mutluluk ile ilgili diğer birçok çalışma da mutluluğumuzun en önemli bileşeninin eşimizle olan ilişkimiz olduğu sonucuna ulaşmış durumda. Mutluluğumuzu, işimiz, ekonomik durumumuz, hatta sağlık durumumuzdan daha fazla, evliliğimizin nasıl seyrettiği belirliyor.

Ancak, evlilikleri “memnuniyet” ve “mutluluk” açısından değerlendirmek kolay bir iş değil, aksine karmaşık bir iş ve herkesin uzlaştığı istatistiksel bilgiler yok elimizde. Üstelik istatistiksel bilgi de bir düzeyde anlamaya yardımcı oluyor. Prof. Dr. Medaim Yanık’a göre menuniyeti anlama modeli şöyle: Evlilik memnuniyetinde spektrumal / çan eğrisi dağılımı var. Evliliklerin üçte biri mutlu ve mesut, üçte biri idare eder düzeyde memnun, diğer üçte biri ise evliliğinden farklı düzeyde memnun değil. Eğer “oldukça” ifadesini kullanacaksak, evliliklerin %10’u “oldukça mutlu” iken %5’i oldukça mutsuz.

Peki, bu “oldukça mutlu” ve “mutlu” olarak nitelendirebileceğimiz çiftler nasıl veya neden mutlu? Bunu daha iyi anlamak için, Prof. Dr. Medaim Yanık bir çalışma tamamladı. İyi/mutlu evlilikler ile ilgili bu çalışma, 35 çift ile yüz yüze yapılan derinlemesine görüşmeler sonucunda oluştu ve araştırmaya dahil edilmenin sadece iki kriteri vardı. Birincisi en az 10 yıllık evli olmak. İkincisi ise, iki eşinde evliliklerini mutlu olarak tanımlaması. Yani, bu çalışmaya alınan kişilerin tümü spektrumal dağılımda mutlu/oldukça mutlu bölümüne denk gelen kişilerden oluştu. Çalışma tamalanmadan önce, çalışmanın sonucunda mutlu çiftler şu ve şu ve şundan mutlu gibi bir sonuç ortaya çıkacağı düşünülmekte idi. Ancak. ilginç bir şekilde, iyi/mutlu evlilikleri olan çiftlerin mutluluklarına neden olan tek bir formül olmadığı ortaya çıktı. Öyle ki, en önemli unsurun, aslında kadın ve erkeğin, konu ne olursa olsun, var olan yöntemde uzlaşmış olmaları idi. Bunu bir örnek üzerinden anlatacak olur isek, örneğin para yönetimine ilişkin, para yönetimi şu şekilde olunca çiftle mutlu oluyor şeklinde bir sonuç ortaya çıkmadı. Lakin, örneğin para yönetimine ilişkin şöyle bir sonuç çıktı: Mutlu evliliklerde, bazı çiftlerde parayı kadın yönetirken, bazı çiftlerde erkek yönetiyordu, bazı çiftlerde erkek kadına harçlık verirken, bazı çiftlerde kadın parasını erkeğe veriyordu gibi para yönetiminde çeşit çeşit yöntem bulunmakta ve mutluluğu sağlayan tek unsurun bu konuya ilişkin kadın ve erkeğin yöntemde uzlaşmış olmaları ve memnun olmaları gerçeği… Buna dayalı olarak, Mutlu Evlilik için Eşler Hangi Konularda Uyumlu Olmalı? sorusuna en önemli yanıt aslında, herhangi konuda, alınan karara ilişkin kadın ve erkeğin birbirleri ile uzlaşmış olmaları yatmakta diyebiliriz. Ancak, bunu yanı sıra, çalışma bu gerçeğin de özellikle bu 7 alanda önemli olduğunu ortaya çıkardı:

1. Eşlerin Birbirlerine ve Evliliklerine İlişkin Bakış Açılarına İlişkin: Birbilerine ve evliliklerine olumlu bakış açıları olan çiftler daha mutlu. Öyle ki, çalışmanın en önemli bulgularından biri, mutlu evlilerin “kendileri için uygun kişiyle” evli olduklarını düşünmeleri, evliliklerinden memnun olmaları ve eşleri ile evli kalmaya niyetli olmalarıdır. İyi evliliklerde eşler birbirlerinin insan oluşuna oldukça olumlu atıflar yapıyorlar. Eşlerini “iyi insan” olarak tanımlıyorlar ve onun kendisini sömürmeyeceğini, şiddet göstermeyeceğini, aksine koruyup destekleyeceğini düşünüyorlar.

2. Eşlerin Birbirlerinden Farklılıklarına İlişkin: Kendileri ve eşleri arasında farklılıklarını fark eden ve bu farklılıkları kabul eden eşler evliliklerinde daha mutlu. Eşler; fiziksel özellikler, genel ve duygusal zeka, kişilik özellikleri, sosyal kimlik ve evlilik felsefeleri açısından birbirlerine benzer veya farklı olabilirler. Genel olarak eşler birbirine ne kadar benzer ise o kadar iyi olduğu kabul edilir.Fakat kiminle evlenirsek evlenelim belirli özellikler açısından farklı olmamız kaçınılmaz. Bu farklılıkların farkına varıp, farklılıkları kabul edip, onları dikkate almadan davranırsak eşimizle sürekli bir çatışma içinde olmamız kaçınılmaz. İyi evliliklerde eşler; benzer olmayan yönlerinin farkında olmayı, farklı oluşlarını  kabullenmeyi ve bu farklılıkları yönetmeyi beceriyorlar.

3. Aralarında Yaşadıkları Anlaşmazlıkları Nasıl İdare Ettiklerine İlişkin: İyi/mutlu evlilikleri olan eşler, bulgulara göre, birbirleri ile yıkıcı kavga etmemekle beraber, kavga, küsme ve cinzel uzaklaşma üçlüsünden kesinlikle kaçınıyorlar.

4. Küsmeye İlişkin: İyi/mutlu evlilikleri olan çiftler küsseler bile, uzun süre eşleri ile küs kalmıyorlar. Öyle ki, iyi/mutlu evlilik araştırmasının oluşturduğu en büyük aydınlanma bu çiftlerin küsmediklerini, küsseler bile kısa sürede barıştıklarını keşfetmek oldu. Araştırmamızı değerlendirirken bağımsız dört değerlendiricimiz de şaşkınlıkla kendiliklerinden şu cümleyi söyledi: “Bunlar küsmüyorlar!”. Küsseler bile çok kısa süreli küsüyorlar. Küslüğü bir taraf hemen bitiriyor, diğer taraf ona hemen uyum sağlıyor. Gerçekten de eşlerin ifadeleri şaşırtıcı düzeyde dramatikti. Birbirinden habersiz bu çiftler neredeyse aynı sözleri söylediler.

5. Cinselliğe İlişkin: İyi/mutlu evlilikleri olan eşler, hayatlarında ne olursa olsun cinsel hayatlarını devam ettiriyorlar. Örneğin, İyi Evlilik Çalışmamızda eşler cinsel hayatları için, biraz üstü kapalı konuşsalar bile, kıkırdayarak “o iş iyi” dediler.  Ayrıntıları anlatmaktan kaçınsalar bile, cinsel yaşamlarının yürüdüğünü açıkça ima ettiler. En sık cevap:” gayet memnun ve mutluyum” şeklinde oldu.

6. Ortak Yaşamdan Kaynaklanan Sorunların Nasıl İdare Edileceğine İlişkin: Burada, ortak yaşamdan kaynaklanan sorunlardan kast edilen sorunlar da, araştırmalara göre eşler arasında en sık sorun yaşanan 6 alandır. Bunlar: Ailelerle ilişkilerin nasıl olacağı, cinsel yaşamın sıklığı ve içeriği, çocukların eğitiminin nasıl yapılacağı, eve giren paranın nasıl yönetileceği, ev işlerinin kimler tarafından nasıl yapılacağı  ve boş zamanların nasıl geçirileceği şeklindedir. Araştırma bulgularına göre, iyi/mutlu evlilikleri olan eşler ortak yaşamdan  kaynaklanan sorunları idare etmeyi beceriyorlar. Önceden de izah ettiğimiz gibi, tek bir formülden ziyade, sadece aldıkları ve uyguladıkları yöntemde uzlaşmış olmaları gerçeği ile.

7. Arkadaşlık Düzeylerine İlişkin: Eşimiz ve evliliğimiz hayatımızın neresinde olmalı? Birincil önemde? İkincil önemde? Gerilerde? Bu sorular artık bir çok kişi için teorik ve fantastik sorular değil? Gerçekçi ve hayati sorular. Bu alanda öneriler arasında, Beck’in “duygular için evli kalıyoruz” ve Gottman’ın “eşiniz birincil önceliğinizdir”  ve “varoluş yolculuğunda yol arkadaşı” dır yaklaşımlarını bulunmakta olup, bunların birleşimine göre de eş ilişkimize önem ve emek vermek gerek sonucu ortaya çıkmaktadır. Çalışmamızın bulgularına göre, evliliklerinde mutlu veya oldukça mutlu olan çiftler de adeta bunu kavramış olup, eşlerini hem eşleri hem de arkadaşları olarak görüyorlar. Öyle ki, mutlu çiftler eşleriyle muhabbet etmekten kaçmıyorlar aksine bundan hoşlanıyorlar. Birbirleriyle dertleşip, çay / kahve muhabbetleri yapıyorlar.  Eşiyle havadan sudan konuşmak, sosyal ve siyasal muhabbet etmek hoşlarına gidiyor.

Daha fazla bilgi için Prof. Dr. Medaim Yanık’ın ikinci kitabı, Mutlu Evliliklerin 7 Özelliği‘ni okumanızı öneririz…